Pod koniec 2016 roku Ministerstwo Sprawiedliwości przedstawiło projekt zmian tzw. ustawy antylichwiarskiej. Ponowne modyfikacje przepisów prawa w zakresie udzielania pożyczek, zgodnie z deklaracjami ich twórców, mają na celu silniejszą niż dotychczas ochronę konsumentów przed nieuczciwymi praktykami firm pożyczkowych. Co zmieni się po wejściu w życie nowej ustawy o pożyczkach? Jakie konsekwencje dla obu stron może przynieść zapowiadana nowelizacja?
Nowa ustawa antylichwiarska - niższe koszty pozaodsetkowe
Nie jest jeszcze znana dokłada data, kiedy ma wejść w życie wspomniana tzw. nowa ustawa antylichwiarska – jej pierwszy projekt spotkał się z ostrą krytyką nie tylko przedstawicieli firm pożyczkowych, ale także m.in. Rzecznika Finansowego, czy też prezesa NBP.
Główne zmiany dotyczą ograniczenia wysokości maksymalnych kosztów pozaodsetkowych (obejmujących wszelkiego rodzaju dodatkowe opłaty, prowizje i zabezpieczenia). Od marca 2016 roku nie mogą one przekroczyć jednorazowo 25 proc. kwoty pożyczki oraz w skali roku 30 proc. tej wartości. Nowe przepisy prawa mają obniżyć oba limity do 10 proc. Co więcej, niedostosowanie się do nich może skutkować wysokimi karami pieniężnymi oraz – w skrajnych przypadkach – pozbawieniem wolności.
Jakie konsekwencje wspomnianych zmian odczują konsumenci? Rozważmy to na przykładzie Jana Kowalskiego, który zdecydował się pożyczyć 30 000 PLN na rok. Zgodnie z aktualnym brzmieniem omawianych przepisów prawa, Pan Jan zwróci maksymalnie około 49 500 PLN. Nowe przepisy ograniczą tę kwotę do około 37 500 PLN. Odczuwalna zmiana? Niewątpliwie – i to dla obu stron.
Niektóre firmy pożyczkowe zaczynają przygotowywać się do nadchodzących zmian w prawie. W ofercie Speed Cash Polska Sp. z o.o. już teraz można znaleźć tańsze pożyczki, przy których pozaodsetkowe koszty są niewiele wyższe od tradycyjnych kredytów zaciąganych w bankach.
Szybkie pożyczki pod zastaw dostępne jeszcze tylko przez chwilę?
Omawiane zmiany w proponowanym kształcie mocno uderzą w rynek firm pożyczkowych, dla których mogą one wiązać się nawet z koniecznością zakończenia działalności. Dlaczego? Do tego typu instytucji finansowych zgłaszają się osoby szukające np. szybkiej pożyczki pod zastaw, którym często bank odmówił udzielenia kredytu, czy też klienci rozglądający się np. za możliwością skonsolidowania kilku krótkoterminowych kredytów z wysoką ratą w jeden tańszy (w ofercie Speed Cash Polska czasami nawet o 50%). W przypadku takich transakcji koszty operacyjne, koszty ryzyka związane z ich udzieleniem oraz obsługą są wyjątkowo wysokie i mogą w znaczący sposób przekroczyć nowe limity kosztów pozaodsetkowych przewidywane w nowelizacji tzw. ustawy antylichwiarskiej.
W związku z powyższym, firmy pożyczkowe (również te działające online) będą zmuszone odmawiać udzielania szybkich pożyczek, ponieważ staną się one dla nich zwyczajnie nierentowne. Co ciekawe, w ofercie tego typu instytucji obecnie można znaleźć produkty tańsze od niektórych rozwiązań proponowanych przez banki (np. kredyt na dowolny cel czy karta kredytowa). Wielu ekspertów zapowiada, iż w wyniku wprowadzenia nowych przepisów prawa w tym zakresie, może dojść do skutków odwrotnych niż zamierzone – znaczna część legalnie działających podmiotów może upaść, przyczyniając się do rozwoju szarej strefy na rynku pożyczek.
Obawy te potwierdza Paweł Zieliński – prezes zarządu Speed Cash Polska Sp. z o.o. Jego zdaniem „próba zrównania kosztów kredytów zaciąganych w bankach i kosztów pożyczek pochodzących z firm pożyczkowych nie ma racjonalnego wytłumaczenia i jest niebezpieczna dla rynku. Banki w swojej działalności ponoszą znacznie mniejsze ryzyko, ponieważ odrzucają niepewne i zbyt ryzykowne wnioski. Co więcej, w większości przypadków angażują one środki pieniężne swoich klientów, nie własne, jak jest w przypadku podmiotów udzielających pożyczek. A za ryzyko, niestety, trzeba płacić. Ważnym zadaniem Rządu jest odpowiednia prawna regulacja obu rodzajów działalności w taki sposób, by nie dopuścić do powstania szarej strefy, niekontrolowanej przez żadną instytucję, rządzącej się własnymi prawami.”
Pożyczka pozabankowa na nowych zasadach - Jakie inne nowości?
Nowelizacja ustawy o pożyczkach przewiduje dodatkowo m.in.:
- ograniczenia w zakresie zabezpieczenia pożyczek – do kwoty odpowiadającej wartości świadczenia powiększonego o odsetki maksymalne, obliczone za okres przewidziany w umowie i wydłużony o 6 miesięcy,
- konieczność wypełnienia obowiązków informacyjnych przed udzieleniem pożyczki (w tym określenie odsetek oraz kosztów pozaodsetkowych).